Gaguritan Basur 03

Deskripsi uah

Bahasa Indonesia uah

Geguritan Basur terdiri dari 61 bait Pupuh Ginada. Menceritakan tentang kehidupan I Nyoman Karang yang mempunyai dua orang anak perempuan yang bernama Sokasti dan Rijasa. Anak Gede Basur yang bernama I Tigaron ingin menikahi Sokasti dan meminta ayahnya untuk melamar. Lamaran tersebut ditolak oleh Sokasti. Tigaron mengancam ayahnya, bahwa ia akan bunuh diri jika tidak bisa menikah dengan Sokasti. Gede Basur kemudian melakukan ritual di kuburan untuk meminta kekuatan gaib untuk menyakiti Sokasti. Pada akhir cerita, I Kaki Balian berhasil menyelamatkan Sokasti dari sakit yang disebabkan Gede Basur.

Naskah uah

Gaguritan Basur 03
169Gaguritan Basur 03

[ 1 ][GAGURITAN BASUR B
PERPUSTAKAAN
KTR.DOKBUD BALI
PROP.BALI
G/III/3/DOKBUD]
[1 1A]
10.
.basuŕ.
[G/III/3
G.BASUR.B] [ 2 ][1 1A]
1.
||ᵒaum̐ᵒawighnamastunamasidhaṃ||ᵒitikawīśwaraṅaran·,basuŕsamapta.pupuḥ,gina-
dha.0.1.pukulunhyaŋkawīśwara,miwaḥsahyaŋsaraswatī,tĕmbetityaŋṅawegita,woŋ
habyankewutmaṅutus·,mintagitatataṅisan·,dewahajī,labgyatityaŋtancantu-
la.0.kocapanhiñomankaraŋ,maᵒumaḥdibañjaŕsarī,maṅĕlaḥpyanakdadwa,
[2 2A]
naṅiŋsamihĕluḥhĕluḥ,nekĕlihanhadanina,nīśokaṣṭī,necĕnikannīrijasā.
0.3.hadĕglañjaŕsadañandat·,kañuŋmanismaṅedanin·,tulyakaditilotta-
mā,sasolaḥmanudutkayun·,mararāmalintaŋtr̥ĕṣṇa,kataḥmuji,dhaŕmmahalusdana
goya.0.4.niśokaṣṭīmañĕmpaka,cĕnikgaliŋhadĕgputrī,subatutu [ 3 ][2 2B]
2.
gdahapisan·,wĕdananemĕloklumlum·,bukabulanepūŕṇnama,maṅedanin·,tu-
lyaratiḥmaṅasmara.0.5.mañamakalintaŋtr̥ĕṣṇa,twarabiṣadr̥ĕṅgiciṅiŋ,rarāma
nñakalintaŋheman·,biṣamaṅulaninguru,hiñomankaraŋṅastapa,ṅajapsahi,-
pyanakedadwaṅgendewa.0.6.hiṅĕttityaŋnenesuba,karabyaŋhidewane
[3 3A]
hurip·,hiyadidumarahawoton·,byaŋhidewamaṅaṅguŕ,kajananjumaḥderampa
g·,mamipisan·,tĕkĕnjumaḥmamulisaḥ.0.7.ṅorahaŋñakitaŋbasaŋ,kage
tgadhaŋṣr̥ĕjani,bapaṅĕluŕgĕrakgĕrak·,pisaganetĕkanuluŋ,balyanliyutanibalya
n·,padhaprapti,dapĕtaṅasubapĕjaḥ.0.8.derampagraris·yabudal·,maṅa [ 4 ][3 3B]
3.
rorodpr̥ĕjani,bapahĕñagbukaboŕboŕ,kapokohidewahĕnu,makadaha
dwanuṅgutityaŋ,ṅantuŋhurip·,taṅari-ndewapaŋmĕlaḥ.0.9.hawakcĕriktwarabi
sa,hikakibalyantr̥ĕṣṇahin·,hidadoŋkalokabadlod·,holasindhaŕṣaṇatu
yuḥ,hidihinsikĕpdihawak·,neneśakti,mahadanśiwasumĕdhaŋ.0.10.-
[4 4B] (physical label incorrect, should have been 4A)
hawakkĕliḥsubañandaŋ,dĕmĕninhanakmowani,hĕdapaticacalodoḥ,manuhuki-
ndĕmĕnkayun·,hapaŋkaŕdhikpasĕlsĕlan·,tĕkĕnñahi,pĕlajahintĕkentiṅkaḥ.0.
dhaŕmmapatūtetuladaŋ,bhaktiriŋdewadalali,ṅaliyonṅaturaŋcanaŋ,mabhaktirari-
smakiduŋ,sahiñampatdisaṅgaḥ,hapaŋtitik·,hiniḥpunaŋmakasakaya.ho.12. [ 5 ][4 4A] (physical label incorrect, should have been 4B)
4.
lamunṅĕlaḥpipispatpat·,nedadwasĕpĕlpaŋhilid·,hadaśamaṅĕlaḥjinaḥ,lali
masĕplaŋdibuŋbuŋ,makĕlohadahantosaŋhaṅgontapiḥ,hĕdagoroḥnudagṅamaḥ.
0.13.tahineñenmaṅawasaŋ,hawakeliyumabaliḥ,kambĕntĕlaḥpacalo
mpoŋ,jajahitanemahiṅkut·,sidiḥjĕṅaḥpamulat·,tĕkenñahi,pi-
[5 5A]
nĕḥpinĕhaŋdirāga.0.hĕdabogbogboñcaḥpĕta.kĕdeketunatunahi-
n·,jĕbĕnsĕkĕnaŋmapĕta,hapaŋsidhinesumaput·,magawesĕkĕnsĕkĕnaŋ,hĕdagu-
ñjiḥ,baṅgaṅĕlaḥkawiṣayan·.0.15.maśāstradagĕmbagĕmba,sahisiḥpalajahi
n·,haṅgonmañuluhinrāga,hapaŋtĕ-pukkālahayu,tiliṅaŋhapaŋpasaja,sadya [ 6 ][5 5B]
5.
ririḥ,swaŕggabapatanpabheya.0.16.hĕdaṅadenhawakbisa,dĕpaŋhanakeṅa
danin·,hĕdadewasumbaŕsumbaŕ,hanakjaniliyuṅuruḥ,subabisaṅawedaya,hula
tkāsiḥ,basaŋhawakekiruka.0.-17.padhabisaṅawedaya,hatūtmanĕsma
manĕsin·,taṅarinhawakkalaran·,patawuhaŋhawaklacuŕ,ñahiṅĕlaḥbapatu
[6 6A]
wa,sayanpaliŋ,kewalanagiḥmada-haŕ.0.18.hĕdamaṅalahinbapa,ba
lutuwapadidihin·,tityaŋludiḥtiwasṅurag·,ṅaliḥgawetwaramampuḥ,pala
jahinmasewaka,tĕkenwaŕggi,mabrayahapaṅabisa.0.19.hĕdamaṅutaŋṅu
taŋrāga,padal̥mhimememati,ya-dindewaṅawehutaŋ,memebapamilu [ 7 ][6 6B]
6.
suṅsut·,tulasbapakanarakan·,yantanñahi,bisamaniṅkahaŋhawak·.0.
20.ketodewajahiṅĕtaŋ,bukabapañahicĕrik·,hadatatwanñaner̥ko,
hĕdahyaŋbhaṭārawiṣṇnu,sar̥ŋhidahyaŋbrāhma,ṅakuśakti,katuruninhidapuṣṭaka.0.2
1.puṣṭakanesaŋhyaŋśiwa,matanĕmtĕgĕḥṅalaṅit·,hyaŋbrāhmaṅaliḥmĕneka
[7 7A]
n·,tyaŋwiṣṇumaṅaliḥtuwun·,kayaŋjanitwarabakat·,saṅkankĕtil·,toyane-
ṅulaḥnuwuniŋ.0.22.hapineṅulaḥṅamĕnekaŋ,ketokatatwanñaneṅūni,-
hĕdadewasubiŋumbaŕsumbaŕ,sukĕḥdadijanmapatūt·,tiṅkaḥkawiṅaliḥsahaŋ,mamĕ
sĕlin·,lamundiṅanemaṅaba.0.23.palapanebukamanĕgak·,dĕpaŋha- [ 8 ][7 7B]
7.
ndaplabuḥgigis·,bastĕgĕḥbahanmanĕgak·,yanlabuḥbawoṅehĕluŋ,keto
r̥komuŕkkatwiña,siŋñañahi,hadahanaksiddhiśanta.0.24.lamunmr̥ĕkpĕ
tadotaŋ,ṅutaŋṅutaŋsahimuṅil·,waŕggiñaliyuditanaḥ,brayamitraṅucapliyu,
tanjadĕmĕnmamĕtayaŋ,tohimpasin·,phalanñanrātosiŋmĕlaḥ.0.25.
[8 8A]
ṅĕlaḥpyanakdadipĕjaḥ,ṅuhuscĕrikcĕrikmati,ketokojarantanpabheya,dado
koyasalaḥhaṅkuḥ,ṅaliḥbheyaṅaliḥhamaḥ,hibukpaliŋ,hiwuŋkohospitra
layaḥ.0.26.bapaboṅolbuwinbhuta,kewalamahanmaṅĕliŋ,bĕruŋlaṅukuwa
tsida,suṅsaŋcarikpatijakjuk·,bukatuṅkĕdkapĕtĕṅan·,hibukpaliŋ,bhaṭā- [ 9 ][8 8B]
8.
raᵒiśwarañayaṅaŋ.0.27.tondentu-tugmakaruṇa,kagetpisaganñaprapti,rāma
ñawayantigaron·,pĕṅeiŋuṅiŋusaṅanhigĕdebasuŕ,bawoŋmalasadacĕpag·,jeṅgotku
mis·,sĕl̥msĕl̥mmatabarak·.0.28.-nadtadmadhikmatututan·,macĕdeslantasmali-
ṅgiḥ,manaḥñanepapolosan·,hiñomankaraŋmasahuŕ,bĕligĕdhehulidija,
[9 9A]
tumbenmahi,suwetoŋtahĕnmaṅguran·.0.29.higĕdhebasuŕhaṅucap·,hapa
kemanhicaŋhadi,bĕlitĕkahulijumaḥ,makeliŋtr̥ĕṣṇanedumun·,bĕliwantaḥbabla-
kasan·,tĕkencahi,nawihiwaŋsinampura.0.30.bĕliṅidiḥpūjaweda,pañu
patanmanaḥkiŋkiŋ,bĕliwantaḥnunashiccha,hawakbĕlimutaŋmulut·,yantancahihaweḥsu [ 10 ][9 9B]
9.
ka,maṅicanin·,tulusbĕlikanārakan·.0.31.bĕliwantaḥpapatūtan·,mañama
tĕkeniŋcahi,nīśokaṣṭihidiḥhicaŋ,hitigaronhaṅgonmantu,kenkendĕmĕnemapya
nak·,kāṅgocahi,bĕliwantaḥ,manarima.0.32.hiñomankaraŋhaṅucap·,
tityaŋṅiriŋkayunbĕli,dĕpaŋketondenmaṅoyoŋ,titaŋnunariyaŋdumun·,tityaŋbĕ
[10 10A]
logtwarabisa,wantaḥṅiriŋ,sadyatansadyahĕdasuka.0.33.tondentutugma
karuṇa,maliḥhanatawoŋprapta,kapr̥ĕnagsānak:hamisan·,paseṅanhimadhetanu,
marerod:hajakadadwa,yamaliṅgiḥ,hiñomankaraŋmañapa.0.34.madhehu
lidijabusan·,himadetanuñawuron·,twaŋbĕlihulijumaḥ,makeliŋtr̥ĕṣṇa [ 11 ][10 10B]
10.
nedumun·,hitīŕtayajumaḥjuwaŋ,hajakdini,kāṅgodĕmĕnemapyanak·.0.35.
tityaŋbĕlogtwarabisa,ṅĕlaḥpyanaktuwaḥhadiri,makĕjaŋtodadicara,sahisa-
hiyamaṅimuŕ,busanbusankabañciṅaḥ,gĕñjaŕgĕñjiŕ,tĕkĕdjumaḥyamacara.0.
36.hiśokaṣṭiyamaṅycap·,bapaya-ntĕkaniŋmuliḥ,tundenmahibhĕkinhicaŋ,ṅū
[11 11A]
dhajumaḥyamaṅimuŕ,busanbusankabañciṅaḥ,gĕñjaŕgĕñjiŕ,tĕkĕnjumaḥyamacara.0.
37.higĕdhebasuŕyabudal·,maṅambulmanikulmadik·,bahumaratĕkĕdjumaḥ,hitiga-
ronsĕmuguyu,kenkenbapatundenhicaŋ,kĕmamadik·,rarāmanñalonhaṅucap·.0.
38.bapasubakĕmabusan·,tanpagaweṅutaŋmuñi,rarāmanñasubatĕṅaḥ,daha [ 12 ][11 11B]
11.
nel̥nbuddhinipun·,dahĕpbapamamĕsĕnaŋhanakmwani,hitīŕthatagiḥhajaka.0.3
9.ketoheweŕṅaweiŕuṅiŋuwejĕṅaḥ,ṅaṅaḥmaṅraṣadihati,hitigaron·yamaṅuca
p·,mĕnĕŋbapadayalacuŕ,tuwaḥwidhimaṅadakaŋ,bukajani,hanakedumadijanma.0.
40.janmaparankenesasaŕ,siŋkĕnĕhaŋdadipĕliḥ,piŋsolasmapadikkado,makĕ
[12 12A]
jaŋmaṅaliḥhaṅkuḥ,dadihĕṅĕbtwarañak·,hawakṣugiḥ,danadhaŕmmasasajayan·.0
.41.yantanbakat:hantuktityaŋ,mamañjakinnīśokaṣṭī,tityaŋmaṅlampusaŋjīwa,
rarāmanñanemasahuŕ,mĕnĕŋdewadewekbapa,yantansapiḥ,noraśuddhamanaḥ
hiṅwaŋ.0.42,janisubasandikāla,higĕdhebasuŕyapĕdiḥ,kasetrama- [ 13 ][12 12B]
12.
maktacanaŋ,maṅabayasaṅgaḥcucuk·,siyapbiyiŋbantĕnanña,buratwaṅi,daluwaŋrajaḥ
ñaduŕgga.0.rarismanabdabaŋyoga,samiraganeñuṅkalik·,subawiṣṇumariŋ
brāhma,subayamasukutĕlu,rarismaṅambahaŋroma,lantasnudiŋ,layahetĕkĕ
dkataṅkaḥ.0.44.rarisñumbaḥhidĕŕkiwa,mwanereŋreŋbuwinrakrik·,buka
[13 13A]
tabwanemaboŕboŕ,matanemalodlodpĕlud·,rarismmañalukpatolaḥ
,haṅgenkampid·,makĕbĕŕṅagaŕkalewaŋ.0.45.mumbulmuñcaŕṅawaṅawaŋ,bukaha
moŕmariṅlaṅit·,kajantramurubmuñcaŕ,biŋumiyik:halibkĕbyaḥkĕbyuḥ,tuhunjumaḥnīśo-
kaṣṭi,maṅulantiŋ,dijakanemasaŋgĕladan·.0.46.katon·humaḥkaditĕgal·,no [ 14 ][13 13B]
13.
ratemboktanpadindiŋ,norapaṅkuŋtusijuraŋ,katonsatsatsinaḥsāmpun·,nīśo
kaṣṭīkatahurag·,yamaṅigil·,duwuḥduwuḥbukatiwaŋ.0.47.rarāmanñanemama
ntra,cambrabĕrag·śiwasmr̥ĕti,baṅunmaṅĕ-ñjitindamaŕ,suluhinpyanakelayu,pisaga
nñanendĕḥkataḥ,mañagjagin·,hadamaṅĕñjitaŋdamaŕ.0.48.hadañimbuḥma
[14 14A]
kpakbawaŋ,ṅupincuṅuḥṅĕṅkahin·kopiŋ,lantasdanemanudiṅaŋ,hitīŕthayasĕdhĕkditu
,bukapaliŋyabĕlbĕlan·,lantasñĕrit·,tuluŋtityaratubapa.0.49.hikakiba
lyanprapta,subayamatuṅkĕdcaṅiŋ,lantasdanemanudiṅaŋ,tuñjĕlinhapibadawuḥ,bada
ginbadakadĕlod·,habaŋgagitik·,datadatayaŋmalihat·.0.50.pisa [ 15 ][14 14B]
14.
gañahowadhatĕka,hadamaṅabayaŋsundiḥ,hadamalahibkapawon·,hepotmajĕmaka
nmalu,kakimasowicalcalaŋ,padhagati,hikakibalyanmanĕgak·.0.51.hiśoka
ṣṭiyakayoga,minantrandeniŋtriśakti,miwaḥtyaŋwiṣṇupajara,sapragonekaturun·,-
hikakiyamaṅr̥ĕgĕpaŋ,saŕwwal̥wiḥ,mānuṣaśaktimaṅlĕkas·.0.52.saŕwwasandi-
[15 15A]
bajraṅkara,saŋhyaŋkulputiḥmaṅaji,miwaḥhyaŋśiwasumĕdaŋ,jarasaṅaragugutuk·
,mpuwinacadhuśaktya,duŕggamiriŋ,miwaḥgĕnipasupati.0.saŕwwawrehāstramakute
,wedhajapahyaŋsamadhi,subawinduma-riŋnada,miwaḥhyaŋtripadmamurub·,mijilsaŋ
hyaŋsūŕyyacandra,sakiŋnadī,manurukmratariŋrāga.0.54.subaᵒatmamuliḥtuṅga [ 16 ][15 15B]
15.
l·,hiśokaṣṭiyamaṅliliŋ,maṅucapucapwadana,rāganemadapalayu,muwagadhaŋ
sĕṅalsĕṅal·,yamaṅĕliŋ,hikakibalyanaṅucap·.0.55.kipĕkaŋrāganide
wa,nunastundunemantrahin·,niśokaṣṭanaṅisṅipĕkaŋ,mantraninpamalituju,ha
jahankaget·yahilaŋ,makal̥tik·,sakitemukṣaḥtunduṅa.0.hibasuŕ
[16 16A]
babwanñaṅaṅal·,subamakitamalahib·,hibalyankatonṅañceroŋ,hĕndiḥ
murubkadigunuŋ,hadahalashadatukad·,haṅintarik·,tidoŋmanahetujuna.
0.57.yantanpakṣayaŋmatiṅgal·,buṅkustoŋdadimagĕdi,hadabalyanmaliḥpra
pta,haṅiŋtwaranawaŋhĕlud·,gĕrakgĕrakgampaŋgampaŋ,niśokaṣṭi,hĕjukbhuta [ 17 ][16 16B]
16.
dipĕdĕman·.0.58.prasasantunetĕtĕpaŋ,gahecanaŋl̥ṅawaṅi,gaheso
roḥnetatĕlu,bantĕnepadhamaṅiyu,pipispadhañataksolas·,dadwa
muliḥ,dinihabĕsikdisaṅgaḥ.0.-59.caruneneditĕṅanan·,nasikĕ-
niŋupĕllanbawaŋtĕbiḥ,hibasuŕhicchamir̥ṅaŋ,balyanlayaḥpatiluyud·,ṅĕludinha
[17 17A]
nakkalaran·,ṅulaḥtidik·,twaranawaŋpajagatan·.0.60.hibasuŕjaniṅi
reyaŋ,subamakitamagĕdi,hatinñanesubamaras·,totonanbalyanetĕdun·,-
dadirinjīwanejuwaŋ,bĕkĕlmuliḥ,masariyutñandĕŕjīwa.0.61.balyanebaḥ
manuṅkayak·,ṅuyakpañuḥṅuyakmisiŋtahicaciŋmabrarakan·,sĕṅalsĕṅalṅipuḥ [ 18 ][17 17B]
17.
tanduk·,hadaheweŕsasajayan·,kĕmapahid·,ṅudyaŋdiniṅutaḥbayaŋ.0.61.
bukatwarablĕkaŋhawak·,jumaḥhanakeṅuyaktahi,busanbusanñikutkaraŋ,daditakṣu
nemaṅimuŕ,doŋkesasantunekiraŋ,hajakmuliḥ,pahidpahid·yadijalan·.0
.puput·.0.naskaḥpunikikāmbilsakiŋturunanrontal·,lehidĕn·,dr̥ĕ-
[18 18A]
wen·,tanmadagiŋsanenr̥ĕwenaŋ.tik:hantuk·,komaŋmaŕyyadi.taṅgal·,20,ja
nuhari,1984.kṣamatityaŋhiwayansamba,sakiŋbañjaŕkubuhañaŕ,deśa
kubutambahan·,buleleŋ,siŋharāja.ᵒaum̐santi,santi,santi,ᵒaum̐.0. [ 19 ][18 18B]
18.