Kesusastran Bali Purwa
dumun kawastanin basa Bali Tengahan, inggih punika basa Bali sane ganggen lengkara basa Bali, sakewanten kecap kecapipun katahan nganggen basa Kawi yadin Jawa-Kuna.
Kasusastran Baline sane mapawangun tembang yadin pupuh, kawastanin geguritan. Daging geguritan punika makeh taler kanggit saking satua-satua Panji (Daa-Koripan), sakadi sane muggah ring Geguritan Megantaka, Bagus Umbara, Jajarpikatan, Candra Kirana miwah sane lian lianan. Tembang-tembang kidunge saking Jawi sane kabakta ka Bali katah pisan bacakanipun, minakadi: Adri, Alis-alis ijo, Blabak, Dangdang, Jumbang, Jumog, Juragan Danu, Demung, Gambuh, Girisa, Megatruh, Palugangsa, Jugul Anom, Rare Kadiri, Rare Canggu miwah sane lian-lianan.
Tembang yadin pupuh-pupuh macepate sane kabakta ka Bali, minakadi: Sinom, Pangkur, Ginanti, Durm miwah sane seosan, sajawining tembang Ginada. Pupuh Ginada puniki wit saking pakardin pangawi Bali. Asing-asing punika nganggen patokan padalingsa, minakardi:
1. Katah carik sikinipun
2. Katah krunanipun sanangken carik siki, miwah
3. Sanangken carik siki, nganggen dong ding.
Pupuh-pupuh punika sane kanggen nembangang gegendingane, sane kagurit antuk para pangawine ring Bali. Seosan ring punika pupuh-pupuh punika taler kanggen gegendingan peparikan sane kanggit saking babad-babade, pamancangah rniwah kekawin-kekawine, minakadi Ramayana, Bharatayudha, miwah sane seos-seosan.
Para pangawine sane dumun, ri kala pacang ngawi geguritan, pupuh-pupuhipun kanutang pisan ring kahanan giing satuane sane kakawi, upami :
1. Pupuh Sinom, lumrahipun pupuh puniki kanggen giing satua sane nyinahang kasrian, kabagian, kasenengan anom-anom, cendekipun saluiring satua
5